Entrevista Malentxo 02_2017-eu - avpe

Ertzaintza polizia kidego bat da zeinetan emakumeen ordezkaritza kopurua % 10,9an kokatzen den, historikoki gizonezkoentzako egindako eta pentsatutako lanbidea denaren sintoma nabarmena duena eta apurka-apurka emakumeak sartzen joan direna. 

1. Egin ahal diguzu argazki bat emakumeek eta gizonek Ertzaintzan sartzeko duten egoerari buruz? Badago aldaketa esanguratsurik Akademiara joaten direnen artean?

Egun, Ertzaintzan guztira 7.748 ertzain daude, horietatik 7.000 gizonezkoak dira eta 900 emakumezkoak. Hau da, emakumeen portzentajea Ertzaintzan % 11,61ekoa da, gizonezkoen portzentajea baino askoz baxuagoa. Sexuen desberdintasuna aztertzerakoan, gogoratu behar dugu Ertzaintzaren lehen promozioa orain dela 35 urte izan zela eta lehen promozio horretan sartzeko betekizuna soldaduzka eginda izatea izan zela, beraz emakumezkorik ezin zen sartu. 1983tik aurrera, emakumeak era aurkeztu ahal izan ziren. Horrek baldintzatu egin zuen emakumearen sarrera Ertzaintzan, ez bakarrik kopuru aldetik, baita ere arduradunen eskala aldetik.

2. Zein neurri jarri beharko litzateke Ertzaintzaren barruan berdintasuna bultzatzeko? Zein da Ertzaintzan emakumeak parte hartzeko nahi den helburua eta zein lanpostu motatan?

Ertzaintzaren historian zehar, Ertzaintzan emakume gehiago izateko hainbat saiakera izan dira, Polizia eta Larrialdietako Euskal Akademian sartzeko eta hemengo hautaketa deialdietan edo espezializazio ikastaroetan emakumeentzako kuota edo kupoak erabiliz, diskriminazio-positibo neurriak txertatuz. Hala ere, neurri horren aurka errekurtsoa jarri zuten; eta kidegokoek beraiek ere, halaxe egin zuten mailaz igotzeko eta espezializatzeko deialdietan. Errekurtsoa onetsi egin zuten epaimahaiek segurtasun juridikorik ez izateagatik, ez baitzen lege-mailako araua.

Izan ere, Ertzaintzan emakumeen kopurua igotzea ziurtatzen duen Euskal Poliziaren Lege berri baten onespena da helburuetako bat. Hain zuzen ere, onetsitako azkeneko legearen aurreproiektuak eta Legebiltzarrera heldutakoak, bere 47bis artikuluan emakumeen aldeko neurri espezifikoak ezartzen zituen emakume funtzionarioen %33ko presentzia edo handiagoa lortzeko  dauden desberdintasun egoerak zuzentzeko.

Gainera, Ertzaintzaren hautaketa eta sartzeko azken bi prozesuetan ere emakumeen sarrera bultzatu eta sustatu da. Horretara, 24. Promozioan emakumeen portzentajea %15 era iritsi zen eta 25. Promozioan izangaien kopurua %23,20ra iritsi zen.

Emakumeen kopuru handiago bat sartzen joateko emakume-ertzainen lana zabaltzen eta indartzen ari gara, garrantzitsua baita gizarteak Ertzaintzan egiten den lana ezagutzeko Ertzaintzan emakumeek betetzen duten rola ikustea.

Taldeko lana, arazoak ebazteko orientazioa, eragiten den inguruari ematen zaion erantzuna¿baina, batez ere, polizia modernoa gizartean egun ezagutzera ematen duen inplikazio maila.

Ertzaintza moderno hori ezin da egin antolaketan emakumearen parte hartzea izan gabe. Ertzain eginkizunak garatzeko prestakuntza ezinbestekoa da eta prestakuntza hori  ezinbesteko da gizon zein emakumeengan.

Beraz, argi dago desiragarria dela emakumeen presentzia izatea unitate eta espezialitate bakoitzean eta, jakina, arduradun eskalan ere presentzia handiagoa izatea.

3. Nola baloratzen duzu bi goi-kargudun emakume izatearen egoera hau, nagusia, Estefanía Beltrán de Heredia sailburua eta zu zeu Polizia eta Larrialdietako Euskal Akademiako zuzendari nagusi izatearen egoera? Izan du eragin praktikoren bat berdintasun handiago bat lortzean? Balio du estereotipoak apurtzeko?

Inolako zalantzarik gabe, nire iritziz kontuan hartzekoa da erantzukizun lanpostuetan emakumeen presentzia egotea, berdintasun-, adiskidetze- eta halako gaietan sentsibilizazio eta aldez aurretiko jarrera izatea. Zalantza barik, estereotipoak apurtzen laguntzen du, esaterako, gaur arte Segurtasuneko gaian karguak gizonezkoek betetzea. Baina, gainera moldeak apurtzeaz gain, beharrezkoa da berdintasuna errealitate bat izateko ahalbidetzen duten legeak onestea, aldatzea eta aurrera egitea.

4. Gizonezkoekin lan egiteari begira, 2016an, Ertzaintzan prestakuntza-lan bati eman zitzaion hasiera Gizonduz deituriko ekimenaren bitartez, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunaren aldeko sineskeriak, mitoak eta zurrumurruak lantzean zentratzen dena. Aurton ia 300 pertsonek hartu dute parte prestakuntza horretan (%85a baino gehiago gizonezkoak). Zergatik egiten da prestakuntza hori eta zein da bere balorazioa?

Polizia eta Larrialdietako Euskal Akademian ertzainek, udaltzainek, suhiltzaileek, larrialdietako boluntarioek,¿ eta abarrek jasotzen duten prestakuntzaz arduratzen gara, ez dadin izan bakarrik ezagutza tekniko batzuk jasotzeko prestakuntza eta nork bere burua ezagutzeko prestakuntza jasotzeko trebakuntza izan dadin; baita ere, baloreak identifikatzekoa eta, lidergoaren eta taldeen garapenerako izatekoa.

Gauza jakintzat jo genuen emakumeoi eta gizonezkoei geure buruen hausnarketa bat egiteko garaia iritsi zitzaigula eta desberdintasunaren alde egiten duten hastapenak eta kausak aztertu behar genituela.

Nire ustetan, oraindik badugu nondik ibili; izan ere, emakumezkoek zein gizonezkoek, momenturen batean, roletan erratzen baikara, hain zuzen ere ikasitako iritzi multzoagatik.

5. Esperientzia honek balio izan dizu lanean gizonezkoekin non eragin behar den  eta berdintasunaren aldeko erresistentzia handienak zeintzuk diren jakiteko? Adierazi ahal dituzu?

Garrantzitsua da Akademiak, erakunde gisa, zuzentasun kulturaren alde apustu egitea.

Argi dago estereotipoak gainditu behar direla. Rolen desberdintasunak oraindik ere inplikatzen dute, esaterako, gizonezkoek edozein polizia eginkizun motarako ez dutela erakustera eman behar bere indar fisikoa, eta emakumeek ostera, beti eman behar du hori erakustera.

Estereotipo horiek gainditu egin behar dira. Baina, oso garrantzitsua da gainditzea bi aldeetatik, gizonezko zein emakumezkoen aldetik.

Lan egiten jarraitu behar dugu genero-barrerak suntsitu ezinezko etsai gisa ez ikusteko. Justu alderantziz egin behar dugu, desberdintasunek gehitu ahal dute eta ez kendu. Pertsona bakoitzak balore propiorako eta berezirako ekarpena egin dezake, Ertzaintzarako eta Segurtasun Publikoaren esparruko profesional guztientzat oso baliotsua izan daitekeena. Biek, gizonezkoek zein emakumezkoek elkarrengandik ikasi behar dituzte beren indarguneak, lanbidea horiexek aberasten baitute.

Ahaleginak bakoitzaren, emakume bakoitzaren, kontzientzia eta hausnarketatik hasi behar du aldaketa lortzeko. Aldaketak ere norberarengandik hasi behar du, ahal dela sinestuz eta elkarrekin lortu ahal dugula pentsatuz.

Nire aburuz, oraindik bidea dugu aurretik, baina horrexetan gaude pausuz-pausu.